GALERIA1963/71
Bogusław Balicki
Bogusław Balicki - nie tylko plakat
Bogusław Balicki urodził się na kresach w 1937 roku w Czortkowie. Miasteczko aktualnie znajduje się na terenie zachodniej Ukrainy. Dzięki ostrzeżeniu przekazanemu przez dawnego ucznia jego ojca (Jana Balickiego nauczyciela w tamtejszej szkole) rodzina w ostatniej chwili pozostawiając cały dobytek uciekła do Polski unikając prawdopodobnie zsyłki w głąb ZSRR, lub gorszego losu. W Lublinie Bogusław Balicki ukończył Państwowe Liceum Technik Plastycznych. W latach 1957 - 1962 studiował w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Łodzi. Dyplom z zakresu projektowania odzieży na Wydziale Ubioru obronił dwa lata po zakończeniu nauki w 1964 r. Już podczas studiów poznał Stanisława Łabęckiego (również absolwenta PWSSP w Łodzi) przyszłego wieloletniego współtwórcę projektów plakatów spółki autorskiej Balicki & Łabęcki. Rozpoczęła ona działalność w 1967 roku plakatem "Grupa N" (dla Muzeum Sztuki w Łodzi). W trakcie współpracy obu autorów powstało ponad pół setki plakatów - głównie dotyczących wydarzeń kulturalnych odbywających się na terenie Łodzi. Szczególnie często pojawiają się w tej grupie prace dla dwóch głównych zleceniodawców: Biura Wystaw Artystycznych w Łodzi wówczas pod dyrekcją Bernarda Keplera (Aktualnie Miejska Galeria Sztuki w Łodzi) i Muzeum Sztuki w Łodzi kierowanym od 1966 roku przez wybitnego historyka sztuki Ryszarda Stanisławskiego. Obaj zleceniodawcy zainteresowani byli nowatorskimi projektami druków będących plakatami stricte autorskimi, odwołującymi się do tematyki prezentowanych wystaw czy autorów nie poprzez dosłowną reprodukcję ich prac lecz zazwyczaj poprzez twórczą interpretację kluczowej cechy ich twórczości czy prezentowanego cyklu dzieł. Rozwiązania te dotyczyły kompleksowej obsługi wystaw (projekty: plakatów, zaproszeń, katalogów, czasem też plakatów systemowych itd.). Rozwiązania te powstawały w interakcji ze zleceniodawcą, często po wielokrotnych burzliwych dyskusjach (szczególnie z dyrektorem R. Stanisławskim). Dodatkowo twórcy mieli do pokonania szereg przeszkód ograniczających ich działalność począwszy od problemów technicznych z jakimi borykała się ówczesna poligrafia, po ingerencje cenzury (nie mniej niż dwukrotnie kończące się kasacją nakładu druków).
W roku 1975 duet projektowy Balicki & Łabęcki zakończył współpracę artystyczną serią plakatów dla Biura Wystaw Artystycznych o charakterystycznych zwężonych proporcjach arkusza (były to plakaty głównie do wystaw indywidualnych, w/w seria była zakończona plakatami już wyłącznie autorstwa Bogusława Balickiego). Obaj twórcy pozostali jednak przyjaciółmi, a ich drogi zawodowe wielokrotnie krzyżowały się później podczas pracy dydaktycznej w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Łodzi (później Akademii Sztuk Pięknych w Łodzi) gdzie obaj pracowali jako wykładowcy, podobnie jak później na Wydziale Artystycznym niepublicznej Wyższej Szkoły Humanistyczno Ekonomicznej (obecnie Akademii Humanistyczno Ekonomicznej).
Prowadzone przez nich pracownie związane z projektowaniem graficznym opuściło grono dyplomantów takich jak: Krzysztof Tyczkowski, Barbara Siedlecka, Andrzej Olejniczak, Sławomir Iwański, Mariusz, Łukawski, Włodzimierz Morawski, Jan Kubasiewicz, Michał Batory, Michał Miksa.
Zanim jednak Bogusław Balicki prowadził przez wiele lat pracownię związaną z projektowaniem plakatu (będąc też przez wiele lat kierownikiem Katedry Projektowania Graficznego na wydziale Grafiki i Malarstwa ASP w Łodzi jak i również dziekanem zarówno w ASP jak i później w AHE) był asystentem w latach 1962-70 w pracowniach kompozycji i malarstwa (w Katedrze Kompozycji i Podstaw Architektury) prowadzonych przez prof. Stanisława Fijałkowskiego i prof. Krystyna Zielińskiego.
Równocześnie z działalnością w zakresie projektowania graficznego i edukacji Bogusław Balicki był czynnym malarzem. Jego malarstwo szybko z obszarów powiązanych ze sztuką przedstawiającą przeniosło się w rejony abstrakcji. Moment ten można nawet wyraźnie uchwycić - ostatnim przedstawiającym dziełem jest fakturowo namalowana martwa natura pochodząca jeszcze ze studiów w pracowni malarskiej prof. Romana Modzelewskiego (1962 r.). Kolejne prace wciąż utrzymane głównie w gamie monochromatycznej, czasami z zdecydowanymi akcentami koloru, są już abstrakcyjne, wciąż jednak korzystając z gamy wcześniej wypracowanych rozwiązań reliefowych i fakturowych. Te paraprzestrzenne cechy obrazów pozostają również gdy zmienia się ich szata kolorystyczna (na wielobarwne zestawienia nasyconych, mocnych barw), a forma brył i podziałów przestrzennych staje się coraz to bardziej zgeometryzowana.
Jako malarz brał udział w licznych konkursach i wystawach w tym w cyklicznych "Porównaniach" organizowanych w Szczecinie.
W jego dorobku znajduje się również projekt rzeźby powstały w czasie sympozjum "Wrocław 70".
Podobną jak w malarstwie ewolucję formy można zauważyć również w plakatach, przy czym te projektowane już po zakończeniu działania spółki autorskiej z Stanisławem Łabęckim (pierwszy samodzielny plakat to: "Druk Funkcjonalny" z roku 1975) mają coraz bardziej geometryczną formę, jak również bardziej typograficzny charakter. Na plakatach częściej pojawiają się struktury rastrowe czy pochodne szumu. Dominują: czerń, biel, szarość i barwy z czterokolorówki drukarskiej. Ostatni z nich ("Pierwszy lepszy" z 2009 roku) zawiera wszystkie te składowe w tym i jeden z preferowanych krojów pism - OCR-A. Niewątpliwie jednak oprócz kilku innych rodzin literniczych (takich jak Glaser, Data 70 czy OCR) najbardziej dominującym pismem na większości plakatów z okresu samodzielnej twórczości jest Helvetica - którą to rodzinę krojów Bogusław Balicki cenił szczególnie zarówno za wartości estetyczne jak i cechy utylitarne.
Jakub Balicki
Łódź, 2011 r.
Bogusław Balicki urodził się na kresach w 1937 roku w Czortkowie. Miasteczko aktualnie znajduje się na terenie zachodniej Ukrainy. Dzięki ostrzeżeniu przekazanemu przez dawnego ucznia jego ojca (Jana Balickiego nauczyciela w tamtejszej szkole) rodzina w ostatniej chwili pozostawiając cały dobytek uciekła do Polski unikając prawdopodobnie zsyłki w głąb ZSRR, lub gorszego losu. W Lublinie Bogusław Balicki ukończył Państwowe Liceum Technik Plastycznych. W latach 1957 - 1962 studiował w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Łodzi. Dyplom z zakresu projektowania odzieży na Wydziale Ubioru obronił dwa lata po zakończeniu nauki w 1964 r. Już podczas studiów poznał Stanisława Łabęckiego (również absolwenta PWSSP w Łodzi) przyszłego wieloletniego współtwórcę projektów plakatów spółki autorskiej Balicki & Łabęcki. Rozpoczęła ona działalność w 1967 roku plakatem "Grupa N" (dla Muzeum Sztuki w Łodzi). W trakcie współpracy obu autorów powstało ponad pół setki plakatów - głównie dotyczących wydarzeń kulturalnych odbywających się na terenie Łodzi. Szczególnie często pojawiają się w tej grupie prace dla dwóch głównych zleceniodawców: Biura Wystaw Artystycznych w Łodzi wówczas pod dyrekcją Bernarda Keplera (Aktualnie Miejska Galeria Sztuki w Łodzi) i Muzeum Sztuki w Łodzi kierowanym od 1966 roku przez wybitnego historyka sztuki Ryszarda Stanisławskiego. Obaj zleceniodawcy zainteresowani byli nowatorskimi projektami druków będących plakatami stricte autorskimi, odwołującymi się do tematyki prezentowanych wystaw czy autorów nie poprzez dosłowną reprodukcję ich prac lecz zazwyczaj poprzez twórczą interpretację kluczowej cechy ich twórczości czy prezentowanego cyklu dzieł. Rozwiązania te dotyczyły kompleksowej obsługi wystaw (projekty: plakatów, zaproszeń, katalogów, czasem też plakatów systemowych itd.). Rozwiązania te powstawały w interakcji ze zleceniodawcą, często po wielokrotnych burzliwych dyskusjach (szczególnie z dyrektorem R. Stanisławskim). Dodatkowo twórcy mieli do pokonania szereg przeszkód ograniczających ich działalność począwszy od problemów technicznych z jakimi borykała się ówczesna poligrafia, po ingerencje cenzury (nie mniej niż dwukrotnie kończące się kasacją nakładu druków).
W roku 1975 duet projektowy Balicki & Łabęcki zakończył współpracę artystyczną serią plakatów dla Biura Wystaw Artystycznych o charakterystycznych zwężonych proporcjach arkusza (były to plakaty głównie do wystaw indywidualnych, w/w seria była zakończona plakatami już wyłącznie autorstwa Bogusława Balickiego). Obaj twórcy pozostali jednak przyjaciółmi, a ich drogi zawodowe wielokrotnie krzyżowały się później podczas pracy dydaktycznej w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Łodzi (później Akademii Sztuk Pięknych w Łodzi) gdzie obaj pracowali jako wykładowcy, podobnie jak później na Wydziale Artystycznym niepublicznej Wyższej Szkoły Humanistyczno Ekonomicznej (obecnie Akademii Humanistyczno Ekonomicznej).
Prowadzone przez nich pracownie związane z projektowaniem graficznym opuściło grono dyplomantów takich jak: Krzysztof Tyczkowski, Barbara Siedlecka, Andrzej Olejniczak, Sławomir Iwański, Mariusz, Łukawski, Włodzimierz Morawski, Jan Kubasiewicz, Michał Batory, Michał Miksa.
Zanim jednak Bogusław Balicki prowadził przez wiele lat pracownię związaną z projektowaniem plakatu (będąc też przez wiele lat kierownikiem Katedry Projektowania Graficznego na wydziale Grafiki i Malarstwa ASP w Łodzi jak i również dziekanem zarówno w ASP jak i później w AHE) był asystentem w latach 1962-70 w pracowniach kompozycji i malarstwa (w Katedrze Kompozycji i Podstaw Architektury) prowadzonych przez prof. Stanisława Fijałkowskiego i prof. Krystyna Zielińskiego.
Równocześnie z działalnością w zakresie projektowania graficznego i edukacji Bogusław Balicki był czynnym malarzem. Jego malarstwo szybko z obszarów powiązanych ze sztuką przedstawiającą przeniosło się w rejony abstrakcji. Moment ten można nawet wyraźnie uchwycić - ostatnim przedstawiającym dziełem jest fakturowo namalowana martwa natura pochodząca jeszcze ze studiów w pracowni malarskiej prof. Romana Modzelewskiego (1962 r.). Kolejne prace wciąż utrzymane głównie w gamie monochromatycznej, czasami z zdecydowanymi akcentami koloru, są już abstrakcyjne, wciąż jednak korzystając z gamy wcześniej wypracowanych rozwiązań reliefowych i fakturowych. Te paraprzestrzenne cechy obrazów pozostają również gdy zmienia się ich szata kolorystyczna (na wielobarwne zestawienia nasyconych, mocnych barw), a forma brył i podziałów przestrzennych staje się coraz to bardziej zgeometryzowana.
Jako malarz brał udział w licznych konkursach i wystawach w tym w cyklicznych "Porównaniach" organizowanych w Szczecinie.
W jego dorobku znajduje się również projekt rzeźby powstały w czasie sympozjum "Wrocław 70".
Podobną jak w malarstwie ewolucję formy można zauważyć również w plakatach, przy czym te projektowane już po zakończeniu działania spółki autorskiej z Stanisławem Łabęckim (pierwszy samodzielny plakat to: "Druk Funkcjonalny" z roku 1975) mają coraz bardziej geometryczną formę, jak również bardziej typograficzny charakter. Na plakatach częściej pojawiają się struktury rastrowe czy pochodne szumu. Dominują: czerń, biel, szarość i barwy z czterokolorówki drukarskiej. Ostatni z nich ("Pierwszy lepszy" z 2009 roku) zawiera wszystkie te składowe w tym i jeden z preferowanych krojów pism - OCR-A. Niewątpliwie jednak oprócz kilku innych rodzin literniczych (takich jak Glaser, Data 70 czy OCR) najbardziej dominującym pismem na większości plakatów z okresu samodzielnej twórczości jest Helvetica - którą to rodzinę krojów Bogusław Balicki cenił szczególnie zarówno za wartości estetyczne jak i cechy utylitarne.
Jakub Balicki
Łódź, 2011 r.
Wybrana bibliografia:
Jan Kubasiewicz
"Siła projektowania powściągliwego. Plakaty spółki autorskiej Balicki & Łabęcki, 1967-1975", 2+3D nr 38 I/2011
Nikodem Pręgowski
"Łódź z klocków. Tradycje konstruktywistyczne w plakacie łódzkim.";
"Krzyk ulicy - krzyk pokoleń. Mistrzowie i adepci polskiego plakatu", Acta Universitatis Nicolai Copernici, Toruń 2009
Anna Grabowska-Konwent
Jan Kubasiewicz
"Siła projektowania powściągliwego. Plakaty spółki autorskiej Balicki & Łabęcki, 1967-1975", 2+3D nr 38 I/2011
Nikodem Pręgowski
"Łódź z klocków. Tradycje konstruktywistyczne w plakacie łódzkim.";
"Krzyk ulicy - krzyk pokoleń. Mistrzowie i adepci polskiego plakatu", Acta Universitatis Nicolai Copernici, Toruń 2009
Anna Grabowska-Konwent
Wstęp do katalogu wystawy "Typo & Konstrukcja 4" Łódź 2010, s. 5-11, il, index.
